dV-66 - Stichting Familiehistorie Westera Wilkens

Diep verborgen in de archieven

De in de genealogie veel gebruikte parenteel en kwartierstaat zijn eigenlijk gortdroge opsommingen van namen en data. Veel van de bijzonderheden over de besproken familieleden zullen niet ontdekt worden bij het doorlezen of doorkijken ervan.

De bijzonderheden over de personen die voorkomen in parentelen en kwartierstaten komen wel tevoorschijn bij het speuren in de archieven. Met het doorlezen hiervan krijg je een fraai inkijkje in het leven van die mensen.

Als voorbeeld hiervan noem ik de elders op deze website vermelde ‘afwezigheid’ van Jan Johannes Mihl bij de aangifte van de geboorte van zijn dochter. De reden van zijn afwezigheid zegt veel over het leven dat zij leidden.

Een ander voorbeeld van nuttige informatie over het leven van voorouders die ontbreekt in een ‘kale’ kwartierstaat is Johanna Barbera Schuur. De doodsoorzaak staat uiteraard niet in de overlijdensakte vermeld, want dat gebeurde nooit, maar is wel te achterhalen in de kranten van destijds.

Op deze ‘Diep verborgen’-pagina’s staan meer van deze bijzonderheden over de voorouders uit zowel de Kwartierstaat Wilkens als de Kwartierstaat Westera.

Diep verborgen I

In de Kwartierstaat Wilkens komt de naam voor van Luitje Luitjens Wiersum. Hij was landbouwer en is ook nog een aantal jaren burgemeester geweest. In de kleine, net gevormde, gemeente Baflo zijn vanaf 1811 diverse aktes te vinden waar hij als ‘maire’ heeft ondertekend.

Het zijn overigens voornamelijk huwelijksaktes die door Luitje Luitjens Wiersum werden opgemaakt. De geboorte- en overlijdensregisters werden volgeschreven door de adjunct-maire.

Het geboorteregister van 1811 begint trouwens met de geboorteakte van Ulfert, zoon van de burgemeester Luitje Luitjens Wiersum en Jantje Pieters Huizinga.

Diep verborgen II

In een kwartierstaat zou het huwelijk van Otte Kristiaans Hekman en Jantje Koning als volgt vermeld kunnen worden:

42. Otte Kristiaans Hekman, zn. van Kristiaan Ottes Hekman en Maria Jakobs van Leens, geb. te Veendam, tr. te Wildervank op 4 okt 1838 met

43. Jantje Koning, dr. van Trijntje Jans Koning, geb. te Nieuwe Pekela.

Met deze tekst merkt de lezer niet op dat er een flinke inspanning geleverd moest worden door de ambtenaren van de gemeente Wildervank, om hun registratie van de huwelijken up-to-date te houden. Op eerste kerstdag in 1838 was er namelijk brand geweest op het gemeentehuis. De huwelijksaktes van 1838 waren daarbij voor een deel verloren gegaan. Zo ook de huwelijksakte van Otte Kristiaans Hekman en Jantje Koning.

In april 1840 moest Otte Kristiaans Hekman met een tweetal getuigen verschijnen bij de Arrondissementsrechtbank in Winschoten om te bewijzen dat hij op 4 oktober 1838 getrouwd was met Jantje Koning. Gelukkig hadden de ambtenaren op het gemeentehuis een oude krant opgeduikeld waar het huwelijk in vermeld stond.

Gezien:

2 Een exemplaar van het Nieuws- en advertentieblad voor de provincie Groningen, uitgegeven ter drukkerij van T.E. Mulder te Veendam, den zesden October 1800 achtendertig No. 40.

Voor de (drie!) rechters was het overblijfsel van de akte, samen met het krantenbericht en de getuigenis van Otte Kristiaans Hekman, voldoende om te bepalen dat hij op 4 oktober 1838 daadwerkelijk getrouwd was.

Diep verborgen III

In de beginjaren van de Burgerlijke Stand trouwde Roelf Berents Westera met Annechien Jacobs Glas. Er werden in die jaren bijlagen bij de huwelijksakte gevoegd, waarop onder andere vermeld stond waar en wanneer de bruidegom en bruid geboren waren. Meestal zat er een extract uit het doopboek van dat dorp bij. Zo ook bij de huwelijksakte van Roelf en Annechien uit maart 1814.

In de huwelijksakte werd bij de bruidegom en bruid het volgende vermeld:

Roelf Berents Westera Geboren den Vierentwintigsten September Zeventienhonderd Zesentachtig binnen deze Gemeente […].

Annechien Jacobs Glas geboren den Zesentwintigsten November Zeventienhonderd Vijfentachtig in de gemeente Noordbroek […].

Tot zover niets bijzonders.

Een van de huwelijksbijlagen is een Extract uit het Doop Protocol der Hervormde Gereformeerde Gemeente te Meeden.

In den Jare 1700 Zesentachtig den Eersten October is Gedoopt het kind van Berent Warnders en Eenje Roelfs Ehelieden alhier en Gebooren den Vierentwintigsten September deszelven Jaars en is Genaamt Roelf.

Het extract werd ondertekend door De Maire, A.M. Tonkes.

Deze Roelf is echter niet te vinden in het doopboek van Meeden. Bij de eerste oktober in 1786 staat wel de volgende naam vermeld:

1786.

1 Oct. is gedoopt het kind van Berend Warners & Eenje Roelfs Ehel. alhier, geboren den 24 Sept. & is genaamt Doewe.

Het lijkt erop dat Berend Warners de naam, die ze bedacht hadden voor hun zoon, niet duidelijk heeft doorgegeven aan de dominee. In ieder geval heeft de Maire, Ayolt Menses Tonkes, de naam die in het doopboek stond niet goed overgeschreven in het extract.

Diep verborgen IV

Zoals al eerder vermeld zijn de echte bijzonderheden over het leven van voorouders niet direct te halen uit een parenteel. Een goed voorbeeld van de gortdroge opsomming die een parenteel soms is, staat hiernaast vermeld.

Het huwelijk van Jakob Fielstra en Aaltje Spoelema, en een opsomming van de daaruit geboren kinderen, met geboorte- en overlijdensdata.

Aan het geboorte- en overlijdensjaar van Jakob Fielstra is al te zien dat hij de jaren veertig van twee verschillende eeuwen heeft meegemaakt. Hij werd 91 jaar oud. Ook zijn vrouw Aaltje Spoelema haalde een hoge leeftijd: zij werd 93.

Jakob Fielstra, geb. te Eenrum op 10 juli 1848,

overl. te Eenrum op 2 januari 1940 tr. met
Aaltje Spoelema, geb. te Eenrum op 7 juli 1849,

overl. te Eenrum op 29 augustus 1942.

Kinderen:
1. Korneliske Fielstra, geb. te Eenrum op 30 december 1869,

overl. te Baflo op 11 juni 1952.

2. Derk Fielstra, geb. te Eenrum op 9 januari 1872,

overl. te Eenrum op 29 mei 1879.
3. Hielke Fielstra, geb. te Eenrum op 19 mei 1874,

overl. te Eenrum op 20 november 1964.
4. Trijntje Fielstra, geb. te Eenrum op 23 mei 1876,

overl. te Eenrum op 25 februari 1877.
5. Trijntje Fielstra, geb. te Eenrum op 24 december 1877,

overl. te Baflo op 2 augustus 1975.
6. Gerrit Fielstra, geb. te Eenrum op 14 januari 1880,

overl. te Leens op 5 juli 1968.
7. Aaltje Fielstra, geb. te Eenrum op 12 juni 1882,

overl. te Baflo op 10 april 1902.
8. Jakob Fielstra, geb. te Eenrum op 30 oktober 1884,

overl. te Baflo op 23 november 1984.
9. Derktje Fielstra, geb. te Eenrum op 21 augustus 1887,

overl. te Winsum op 4 december 1986.
10. Eke Fielstra, geb. te Eenrum op 22 augustus 1889,

overl. te Eenrum op 17 juli 1973.
11. Lena Fielstra, geb. te Eenrum op 7 februari 1891.
12. Sjouktje Fielstra, geb. te Eenrum op 12 maart 1894.

Een aantal van hun kinderen haalde ook hoge leeftijden. Zo werd Korneliske 82 jaar oud, Hielke werd 90, Trijntje 97, Gerrit 88, Derktje 99 en Eke 83. De enige, die de eeuw vol heeft gemaakt, was zoon Jakob. Hij overleed in 1984 op ruim honderdjarige leeftijd. Overigens staat in de overlijdensadvertentie van deze Jakob wel dat hij overleden is ‘na een langdurig lijden’. En dat staat ook niet vermeld in een parenteel.